فلداسپار یکی از اجزای مهم بدنه های کاشی کف و پرسلانی است. میزان مواد گدازآور (فلاکس) و نیز رنگ پخت (ذوب) آن از مهمترین مشخصه های انتخاب این نوع ماده اولیه برای مصارف بدنه هستند. به طوری که با انتخاب یک فلداسپار خوب به آسانی میتوان فرمولاسیون و رفتار پخت بدنه را تنظیم کرد. با مشکلاتی که برای یکی از فلداسپارهای مصرفی شرکت پیش آمد، جستجو برای یافتن فلداسپاری مشابه در دستور کار قرار گرفت. یکی از معادن تازه باز شده که در نمونه اولیه تحویلی مورد تائید قرار گرفته بود، برای بازدید اولیه در نظر گرفته شد.

با عزیمت به معدن و نمونه برداری دقیق از چهار بخش که در بررسیهای ظاهری اولیه احتمال داده میشد کل معدن از اینها تشکیل شده باشد، دو بخش (با تاکید بر بهتر بودن یکی از بخشها) به عنوان رگه های مد نظر به معدنکار اعلام شد. با اعتمادی که به فرد معدنکار و وضعیت معدن داشتیم، بدون نمونه برداری به میزان یک کامیون از دپوی اولیه جهت تست صنعتی بدنه کف به شرکت ارسال گردید. با وجودی که در بررسی ظاهری نمونه ارسالی قطعات بزرگ آهندار دیده میشد، به دلیل فوریت موضوع تست صنعتی ادامه یافت. تنها مشکل بروز یافته در این تست، تیره شدن رنگ بدنه بود که با ارسال محموله های مرغوبتر از این فلداسپار قابل رفع بود. تست تک خاک نمونه ارسال شده نشان داد که به هیچکدام از چهار بخش معدن بازدید شده تعلق نداشته و در واقع بخش پنجمی بود که ما نتوانسته بودیم ببینیم (!!).

به معدنکار مزبور مغایرت از نظر ظاهری و رنگ پخت اعلام شد. در حدود سه هفته زمان برای باطله برداری و دپو گذاری صرف شد. در بازدید دوم، دپوی هفت هزار تنی و رگه های مختلف ناخالصیهای معدنی نمونه برداری گردید. متاسفانه هیچکدام از این نمونه ها به روشنی مورد نظر نرسیدند؛ لذا معدن مزبور مردود اعلام شد. صاحب معدن و پسر محترمشان حدود هفت ساعت پس از اعلام این مطلب با کیسه ای محتوی نمونه جدید از معدنشان به دفتر مدیریت آمدند. تاکید ایشان این بود که شرکتهای دیگر خریدار این خاک چندان روی رنگ آن حساس نیستند و فرمول طراحی شده آنها برای محصولشان جواب میدهد و اینکه از این دپو موجودی بالائی دارند. حضورشان عرض شد که هیچ خاکی به طور مطلق مردود نیست و میتوان با انتخاب خاکهائی مناسب از آن استفاده کرد. سیاست شرکتمان که نیل به سفیدی بیشتر رنگ پخت بدنه است، بیان شد و اینکه شرکتهای خریدار خاک شما بدنه هائی تیره دارند. اما نکته جالب اینجا بود که عرض کردم: چهار نمونه خودمان برداشتیم، یک نمونه دیگر خودتان فرستادید و دو نمونه دیگر را در بازدید دوم یافتیم (که البته نمونه واقعی بود) و تا اینجا معدن شما هفت خاک به ما معرفی کرده و این هشتمی است! آیا این قابل تامین است به این میزان... در سال؟ و در کجای معدن که ندیدیم؟

گفتند: تمام تپه ای که از بالا تا پائین با ماشین آمدیم از این کلوخه ها دارد و میتوانیم این دپو را آماده بازدید کرده و در طول سه هفته مصرف سالانه را ارسال و در صورت مغایرت برگردانیم.

نهایتا قرار شد محتوای این کیسه تست و در صورت پذیرش دپوی دیگری از آن آماده نمایند. دلیل تمایل ما به ادامه این روند، وضعیت نامناسب معدن فلداسپار مصرفی و سعی در تامین آن از معادن داخل استان بود؛ ضمن اینکه به میزان مصرف هفته های آتی از این خاک موجودی داشتیم.

تست تک خاک، انقباض پخت کمتر از فلداسپار مصرفی نشان داد ولی در زبره برابر در فرمولاسیون بدنه کف مقدار انقباض بیشتری (و در نتیجه کاهش دمای پخت بدنه که به دنبال آنهم بودیم) داشت. بنابراین، قرار بر دپو گذاری و بازدید مجدد گذاشته شد. نتایج آخر و عاقبت ما و معدن مذکور در روزهای آتی و در همین پست به اطلاع خوانندگان محترم خواهد رسید!

* یک بحث غیر فنی: عادت تعارف ما ایرانیها در مواقعی خیلی مشکل ساز میشود. در هر کدام از بازدیدهای اول و دوم، معدنکار محترم عزت گذاشتند و در بهترین رستوران آن منطقه ما را با کباب برگ، جوجه کباب، ماست موسیر، نوشابه و آبدوغ میهمان کردند. در واقع، یک جورهائی نمک گیر شده بودیم ولی تعارف در کار ما نیست. اما به هر حال، اعلام رک و مستقیم مردودی معدن در بازدید حضوری با معدنکار محترم و پسرشان در دفتر مدیریت کمی سخت بود. طوری شد که به مسئول محترم معادن گفتم: دفعه بعدی وجود ندارد و ما خودمان خرج ناهار را خواهیم داد!!